-
1 прояснить
1. сов. чтоасыҡлау, асыҡ итеү2. сов. чтоасыҡлау, белеү3. сов. чтоо сознании, рассудкеасыҡлау, аныҡлау, яңы асылыу4. сов. безл.; прост. см. прояснеть 2 -
2 выяснить
-
3 разведать
1. сов. чтоо ком-чёмасыҡлау, тикшереп (һорашып) белеү2. сов. чтотикшереү, эҙләү, асыҡлау -
4 установить
1. сов. чтоурынлаштырыу, урынлаштырып ҡуйыу2. сов. чтоҡуйыу3. сов. чтобилдәләү, раҫлау, ғәмәлгә индереү4. сов. чтоосуществить, организоватьурынлаштырыу, булдырыу, ойоштороу5. сов. чтовыяснить, доказатьаныҡлау, билдәләү, асыҡлау, иҫбатлау -
5 комментарий
1. мкомментарий, аңлатма, төшөндөрмә2. мобычно мн. комментариирассужденияасыҡлау, асыҡлама, аңлатма -
6 разграничить
1. сов. чтосикләү, айырыу, бүлеү, сиген билдәләү2. сов. чтоаныҡлау, асыҡлау -
7 размерить
1. сов. чтоүлсәү, үлсәп алыу, үлсәп бүлеп сығыу (ҡуйыу)2. сов. чтоперен.билдәләү, аныҡлау, асыҡлау -
8 разобрать
1. сов. чтовзять по частямалып бөтөү2. сов. чтораскупитьһатып алып бөтөү, алып бөтөү3. сов. чтопривести в порядокрәткә һалыу, тәртипкә килтереү4. сов. чторазъединить на частиһүтеү, боҙоу, ҡутарыу, таратыу, тағатыу5. сов. чтовыяснить, подвергнуть анализутикшереү, асыҡлау, айышына төшөнөү, ҡарау6. сов. что; грам.тикшереү7. сов. чтотөшөнөү, аңлау, айырыу, белеү, таныу8. сов.кого; разг.о сильном чувстве, желаниисолғап алыу, уяныу, тыуыу -
9 разобраться
1. сов. разг.привести в порядок свои вещирәткә һалып ебәреү, тәртипкә килтереү2. сов. в ком-чём, с кем-чемаңлау, төшөнөү, асыҡлау3. сов. разг.построитьсятеҙелеү, урынын табыу -
10 уяснить
-
11 уточнить
сов. чтоаныҡлау, асыҡлау, аныҡлыҡ (асыҡлыҡ) индереү -
12 просветлить
1. сов. кого-чтояҡтыртыу, асыҡлау, яҡтыраҡ (асығыраҡ) итеү2. сов. кого-чтоперен.дать радостьһуғарылыу, күңелгә шатлыҡ биреү (өҫтәү) -
13 конкретизировать
сов., несов. чтоконкретлаштырыу, аныҡлау, асыҡлау -
14 внести
1. сов.кого-чтоиндереү, индереп ҡуйыу2. сов. чтоиндереү, теркәү, яҙып ҡуйыу3. сов. что(аҡса) индереү, түләү4. сов. чтокилтереп сығарыу, -ып/-еп ебәреү, индереү5. сов. чтоөҫтәү, байытыу, индереүвнести ясность — асыҡлыҡ индереү, асыҡлау
-
15 разрешить
1. сов. чторөхсәт итеү (биреү)2. сов. чтохәл итеү, сисеү, асыҡлау, тикшереп сисеү3. сов. чтоповел. с неопр. разреши(те)рөхсәт ит(егеҙ), рөхсәтмеразрешить сомнения — шик-шөбһәләрҙе юҡҡа сығарыу, асыҡлыҡ индереү
-
16 свет
I1. мяҡтылыҡ, яҡты, нурдневной свет — көндөҙгө яҡтылыҡ, көн яҡтыһы
2. м разг.рассветтаң, таң атыу3. мисточник освещенияут4. м перен.сатҡы, нурни свет ни заря — бик иртә, ҡара таңдан, таң тишегенән
пролить свет — асыҡлау, асыҡлыҡ индереү, төшөндөрөп биреү
II1. мвселеннаядонъя, ер йөҙө, йыһан2. м уст.обществобарлыҡ кешеләр, халыҡ3. мвысшее обществойәмғиәттең (иң) алдынғы вәкилдәре (кешеләре), элитана край света — ҡош та осоп етмәҫ ергә, ер сигенә, йәһәннәм тишегенә
ни за что на свете — һис бер ваҡытта ла, бер ҡасан да, һис тә, бер нисек тә
явиться (появиться) на свет: — 1) донъяға килеү (тыуыу)
2) донъяға сығыу, донъя күреү (баҫылып сығыу – китап һ.б.); на чём свет стоит (ругать) — эттән алып эткә һалыу, эт тиреһен битенә ҡаплау
сжить со света — көн күрһәтмәү, яҡты донъянан ебәреү, башына етеү, ҡәбергә индереү
-
17 бросать
1. несов. что, чемташлау, ырғытыу, бәреүбросать гранату — граната ырғытыу, бросать камень - таш ташлау
2. несов.кого-чтоперемещать, направлять куда-л.(тиҙ генә) күсереү, сығарыу, индереү, йүнәлтеү3. несов. перен.распространять, направлять – о свете, тенисәсеү, һибеү, таратыу, ташлау4. несов.кого-чтокласть небрежно, не на своё местотеләһә нисек ташлау, атып бәреү, бырғау, бырғытыу, быраҡтырыу5. несов.кого-чтооставлять, покидать(бәйләнеште, мөнәсәбәтте) өҙөү, ташлау, ҡалдырыу, ташлап (ҡалдырып) китеү6. несов. что и с неопр.прекращать что-л. делатьэш-ҡылыҡты өҙөү, ҡалдырыу, ташлау7. несов. перен.быстро, небрежно произносить – о слове, репликекиҫкен генә әйтеү, әйтеп (ташлау)бросать деньги на ветер — аҡса туҙҙырыу, аҡсаны әрәм-шәрәм итеү, аҡсаны елгә осороу
бросать за решётку кого — төрмәгә ябыу, бросать камень (камнем) в кого - берәйһенә бысраҡ ташлау
бросать камешки в огород чей, кого — һүҙ ебәреү
баҡсаһына таш ташлау; бросать на произвол судьбы — яҙмышты үҙ ағышына тапшырыу
бросать слова на ветер — файҙаһыҙға һөйләнеү, һүҙҙе елгә осороу (ташлау)
бросать тень на кого-что — шик һалыу (ташлау), тап төшөрөү, ҡара яғыу
бросать оружие — ҡорал ташлау, бирелеү
бросать перчатку кому: — 1) дуэлгә саҡырыу
2) берәйһе менән алышыу (көрәшеү); бросать свет на что — асыҡлау
-
18 выведать
сов. что; разг.һорашып серен алыу (асыҡлау), белеү, төпсөнөп белеү -
19 выявить
1. сов. чтокүрһәтеү, асып биреү2. сов.кого-чтофашлау, асыу, асыҡлау -
20 недостача
ж; разг.етмәү, етешмәү, тулмау, кәм (өҫтөнә) сығыу
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тері — бұлау. Теріге орап, терлетіп емдеу. Жел құз ұстаған, суық тиген адамға т е р і б ұ л а у, құм бұлау жасалады (Қаз. этнография., 1, 274). Теріге салу. Ауыру адамды, жаңа сойылған қойдың (ешкінің) терісіне орап, ауруынан сауықтыру. Ертеде қазақ… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі